Καλοκαίριασε, και ο θαλάσσιος Τουρισμός βρίσκεται προ των πυλών. Κάποιες ενδιαφέρουσες σκέψεις από τα παλιά χρόνια, ίσως είναι πιο επίκαιρες απ’ό,τι νομίζαμε…

«Τον τελευταίον αυτόν καιρόν, βλέπομεν ένα είδος ακροβολιστικών επιθέσεων εις τας εφημερίδας όσον αφορά μερικά νησιά του Αιγαίου.

Δικαίως τα σημειώματα των εφημερίδων ή οι γράφοντες εντυπώσεις ή οι επιστολογράφοι, παραπονούνται ότι εις τα νησιά λείπουν διάφορα πράγματα, ιδίως δε τα ψάρια. Ακόμη δε παραπονούνται ότι εις πολλά νησιά ο κόσμος δεν θέλει τους ξένους. Κάνουν οι νησιώται αντιτουριστικήν πολιτικήν, αυτό δε εις βάρος των συμφερόντων των.

Οι γράφοντες έχουν δίκηο εκ πρώτης όψεως. Αλλά δίκηο έχουν και οι νησιώται. Οι νησιώται δεν είνε κατά του τουρισμού αλλά συμβαίνει να φοβούνται τον τουρισμόν. Αιτία είνε ότι ακριβαίνει η ζωή, ότι τα τρόφιμα χάνονται και δεν μπορούν να ζήσουν οι μένοντες εις τα νησιά μονίμως.

Το σημαντικώτερον από όλα τα πράγματα που θίγουν τους νησιώτας και τους παραλίους τόπους είνε το ζήτημα των ψαριών.

Τα νησιά και τα παράλια πάσχουν από έλλειψιν ψαριών. Δεν βρίσκει κανείς πολλάκις ούτε λέπι. Αιτία είνε ότι τα ψάρια φορτώνονται όλα δια τας Αθήνας και δια τον Πειραιά. Αν δε τυχαίως μείνη και λίγο ψάρι δια τους νησιώτας οι παραθερίζοντες διαθέτοντες περισσότερον χρήμα το αγοράζουν αυτοί. Δημιουργείται λοιπόν δικαίως και ακρίβεια ενός τροφίμου λίαν προσφιλούς εις τους παραθαλάσσιους. Δυσφορούν επομένως δια την συγκέντρωσιν ξένων οι οποίοι αγοράζουν τα λιγοστά ψάρια τα διατιθέμενα εις την ντόπιαν αγοράν.

Θα ήτο δυνατόν να γίνη το εξής:

Να διαταχθούν αι κατά τόπους αστυνομικαί και λιμενικαί αρχαί να υποχρεώνουν τους ψαράδες να αφήνουν εις τον τόπον ωρισμένην ποσότητα ψαριών. Να γίνεται παρακράτημα. Εν συνεννοήσει με τους αλιείς θα υποχρεώνουν τους τελευταίους να αφήνουν εν συνόλω ωρισμένον ποσόν εβδομαδιαίως. «Τόσας οκάδας την εβδομάδα».

Ακριβαίνουν όμως και εξαφανίζονται και τα αυγά και οι κόττες και τα λαχανικά. Και ναι μεν το χρήμα μένει εις την νήσον αλλά αυτό δεν φαίνεται αμέσως. Διότι ακριβαίνει η ζωή και κατά τον τρόπον αυτόν πολλοί ντόπιοι μόνον ζημίας βρίσκουν ότι υφίσταται ο τόπος.

Βεβαίως αι παραγωγικαί τάξεις, γεωργοί, ψαράδες, επομένως και οι διατηρούντες κέντρα είνε ευχαριστημένοι. Αυτοί έχουν το άμεσον κέρδος. Αι άλλαι δε τάξεις είνε οι διαμαρτυρόμεναι.

Υπάρχουν όμως κι άλλα ζητήματα τα οποία στενοχωρούν τους νησιώτας. Πολλάκις γίνονται δια των στηλών του Τύπου άδικοι επιθέσεις εναντίον των. Αν οι νησιώται στερούνται ωρισμένων πραγμάτων δεν πταίουν οι ίδιοι. Αι ελλείψεις αυταί δεν είνε αισθηταί εις αυτούς. Επομένως ο επισκέπτης των νήσων πρέπει να το έχει αυτό υπόψη. Αντί δε να κατακρίνη δημόσια μίαν έλλειψιν, την οποίαν ο νησιώτης δεν αισθάνεται ως έλλειψιν, το λογικώτερον είνε ο ταξιδιώτης να συνιστά ις τους φίλους του και τους γνωστούς του να μη πηγαίνουν εις αυτό το νησί λόγω των ελλείψεών του. Αλλά το να θίγουν ένα τόπον δια δημοσιευμάτων εις τας εφημερίδας δεν είνε ευγενές. Αυτά εννοείται δια τους τόπους που δεν κάνουν πολιτικήν τουρισμού.

Βεβαίως οι τόποι που κάνουν τουριστικήν πολιτικήν και που είνε γνωστοί ως τουριστικοί τόποι, όπως η Τήνος, η Μύκονος, η Αίγινα δικαίως πρέπει να περιλαμβάνωνται εις άλλην κατηγορίαν.

Ο ταξιδιώτης ή ο παραθεριστής μεταβαίνει εις τόπον δια τον οποίον εκ των προτέρων ξεύρει ότι υπάρχουν ξενοδοχεία, τρόφιμα, κέντρα, ανέσεις. Είνε τόποι γνωστοί, τουριστικώς ανεγνωρισμένοι ως μεγάλοι θερινοί τόποι. Όταν ο ταξιδιώτης δεν ευρίσκη ανέσεις εις τα μέρη αυτά δικαίως δύναται να καταφεύγη εις τας εφημερίδας. Διότι ήλθεν εις αυτά τα μέρη βέβαιος ων εκ των προτέρων ότι θα τα εύρισκεν όλα.

Πρέπει επομένως να χωρίσωμεν τα νησιά εις δύο τάξεις.

Εις τα πραγματικώς τουριστικά νησιά, όπως η Τήνος, Σπέτσαι, Αίγινα, Πόρος, Μύκονος. Αυτά υποχρεούνται δημιουργήσαντα μόνα των τουριστικήν πολιτικήν, να ανταποκρίνωνται εις τας απαιτήσεις των παραθεριστών. Πρέπει να τα έχουν όλα, να εξοικονομούν. Κάνουν τουριστικήν πολιτικήν και έχουν δημιουργήση υποχρεώσεις.

Τα άλλα νησιά δεν κάνουν τουριστικήν πολιτικήν. Ο επισκέπτης επομένως πρέπει να έχη υπόψη ότι θα λείψουν πολλά πράγματα. Δι’ αυτό, αν είνε απαιτητικός το καλλίτερο που έχει να κάνη είνε να τα αποφεύγη. Εάν δεν είνε απαιτητικός θα αρκεσθή με τα λίγα. Θα έχη δε ως αντιστάθμισμα την μεγαλειτέραν  ησυχίαν, την έλλειψιν κοσμικού θορύβου και άλλα ανάλογα.

Άλλωστε δεν συμφέρει και από απόψεως διατηρήσεως των ελληνικών εθίμων και παραδόσεων να επεκταθή ο τουρισμός εις όλα τα νησιά. Πολλά πρέπει να μείνουν εις την παλαιοτέραν φύσιν των βραδέως μεταρρυθμιζόμενα, νεωτερίζοντα, και τούτο εφ΄όσον το θέλουν μόνοι των οι κάτοικοι.

Διατί να τα μπολιάσωμεν με ένα ψευδοπολιτισμόν κάκιστον πολλάκις;».

«Η ΕΘΝΙΚΗ», 1938, Κ. Φαλτάϊτς