Ψάχνοντας το κατάστημα του Ευτύχιου Αλεξανδράκη στην Ερμού είχα την αφέλεια να ρωτήσω μια γυναίκα που πούλαγε κουλούρια έξω από τον Hondo:

-Το μαγαζί με τα ωραία ρούχα είναι λίγο πιο κάτω στο αριστερό σας χέρι, μου απάντησε σα να μου έλεγε κάτι το αυτονόητο.

Σε λίγο έμπαινα στο κτίριο με τον αριθμό 27. Ήταν σα να πέρναγα σε μια άλλη εποχή. Η όλη διακόσμηση ακτινοβολεί αρμονία και καλό γούστο. Το εμπορικό πρωτολειτούργησε το 1860 από τον έμπορο Παναγιώτη Καρυοφύλλη και βρίσκεται πάντα στην Ερμού εξυπηρετώντας τον καλό κόσμο της Αθήνας και ό,τι σήμαινε αυτό κάποτε και σήμερα.

Με υποδέχεται ο ίδιος ο κύριος Αλεξανδράκης, ο πιο παλιός έμπορος της Αθήνας, 93 ετών παρακαλώ, περιποιημένος και φυσικά με παπιγιόν όπως αρμόζει σε έναν αρχοντάνθρωπο μιας άλλης εποχής.

Μια επιχείρηση... 4 γεννεών!

– Ο πατέρας μου, Δημήτρης, δούλευε υπάλληλος στου Καρυοφύλλη και ανέλαβε το μαγαζί όταν εκείνος αποχώρησε κάπου στο 1907. Εγώ βρίσκομαι εδώ συνεχώς από το 1937. Τώρα πια η επιχείρηση έχει περάσει στην τρίτη γενιά, στην κόρη μου Αικατερίνη, ενώ και η τέταρτη γενιά προετοιμάζεται σπουδάζοντας…

Όση ώρα μιλάει, τον κοιτάζω με δέος. Δεν είναι μόνο η πνευματική του διαύγεια και η ζωντάνια που με εκπλήσσει, αλλά αυτή η ηρεμία που μου μεταφέρει· χαρακτηριστικό μιας άλλης εποχής.

– Εκπροσωπούμε τους πιο noble οίκους της Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας σε ανδρικά και γυναικεία. Αν ψάξετε στο πελατολόγιό μας θα βρείτε ονόματα όπως της Κυβέλης, της Μαρίκας Κοτοπούλη και του Ελευθέριου Βενιζέλου…

Το παρελθόν, το παρόν και μέλλον

Τολμώ να ζητήσω μια σύγκριση της γυναίκας του σήμερα και του χθες.

– Στις πιο παλιές εποχές οι γυναίκες ήταν πιο περιποιημένες, μου απαντά, ενώ η ματιά του σαρώνει το μαγαζί που είναι ήδη γεμάτο πελάτισσες. Σήμερα δεν υπάρχει ρυθμός. Η καθεμία βάζει ό,τι θέλει, μην πω βέβαια ότι σήμερα μάλλον όλο και κάτι βγάζουνε! Και κάτι ακόμη: Τότε ο κόσμος είχε πιο πολύ διαθέσιμο χρόνο απ’ ότι σήμερα.

Πίσω ακριβώς από το μικρό του γραφείο βρίσκεται ένα χρηματοκιβώτιο αντίκα. Η επόμενη ερώτηση έρχεται σχεδόν από μόνη της:

- Επιχειρούν συχνά να σας κάνουν παζάρια; Πως γινότανε παλιά;

- Όλα αυτά τα 152 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας, προσφέραμε πάντα καλά εμπορεύματα σε διακεκριμένους πελάτες. Οι τιμές μας ήταν πάντα σταθερές· σωστές και σταθερές. Έτσι σμιλεύσαμε τη φήμη του μαγαζιού.

Στο μυαλό μου έρχεται η κλασσική εικόνα «Ο πωλών τοις μετρητοίς-Ο πωλών επί πιστώσει». Τολμώ μια πιο «πιασάρικη» ερώτηση:

- Ασφαλώς δεν αγοράζουνε μόνο οι σύζυγοι δωράκια στα έτερά τους ήμισυ. Θυμάστε κανένα χαρακτηριστικό περιστατικό;

Το πρόσωπό του σκοτεινιάζει. Η απάντηση έρχεται κοφτή:

- Είμεθα σοβαροί και εχέμυθοι.

Η κουβέντα μας τώρα αλλάζει…

- Το παλιό μας κτίριο πρωτοκτίσθηκε διώροφο όπως συνηθιζόταν παλιά, επί εποχής Όθωνος. Όταν ο πατέρας μου το ανοικοδόμησε το 1930, βρίσκαμε στις μεσοτοιχίες τα πρωτόγονα υλικά που χρησιμοποιούσαν κάποτε. Δεν θα ξεχάσω τα άπειρα σπασμένα κεραμίδια και τις στάμνες που βρήκαμε τότε! Ο πατέρας μου ανέθεσε το νέο κτίσμα στον γνωστό τότε αρχιτέκτονα Βασίλειο Παπαδάκη, ο οποίος με το γιο του Στάμο, επίσης αρχιτέκτονα, έκαναν το ωραίο αυτό έργο που βλέπετε και που θεωρείται λειτουργικό και υποδειγματικό. Τα σχέδιά του διδάσκονται ακόμη και σήμερα στα πολυτεχνεία της Βοστώνης και της Ζυρίχης.

Η Belle Époque και η δεκαετία του ’50

Ποιες ήταν εμπορικά οι καλύτερες και οι χειρότερες στιγμές στην τόσο μακρόχρονη ιστορία σας;

- Από τις διηγήσεις του πατέρα μου, η Belle Époque πρέπει να υπήρξε λαμπρή εποχή. Στην δική μου εποχή θα έλεγα την δεκαετία του ’50, όταν ο Μαρκεζίνης υποτίμησε την δραχμή διπλασιάζοντας την τιμή του δολαρίου και απελευθέρωσε πλήρως το εμπόριο από στείρες και αδικαιολόγητες κρατικές παρεμβάσεις και διαδικασίες. Ακόμη και 30 χρόνια μετά, η δραχμή ήταν ένα σταθερό νόμισμα. Νομίζω η χειρότερη εποχή που έζησε η επιχείρηση ήταν τα χρόνια της κατοχής. Το εμπόρευμα πουλήθηκε τα πρώτα χρόνια και φυσικά μετά δεν ανανεώθηκε. Δεν κατεβάσαμε τα ρολά ούτε μια μέρα, αλλά βέβαια και τα ράφια ήταν συνεχώς άδεια!

Όση ώρα μου μιλάει, το βλέμμα μου γυροφέρνει τα μοντέρνα πολυώροφα κτίσματα απέναντι κι ετοιμάζομαι για την επόμενη ερώτηση. Ο συνομιλητής το καταλαβαίνει και συνεχίζει κουνώντας λυπημένα το κεφάλι του…

- Από το 1970 περίπου άρχισε ν’ αλλάζει και η Ερμού. Γεμίσαμε πολυκατοικίες! Θυμάμαι τη μάχη που έδωσε ο πατέρας μου με τους αρχιτέκτονες που ήθελαν άλλο ένα πάτωμα!

Ερμού 27

Ο κ. Ευτύχιος Αλεξανδράκης θεωρείται cult φυσιογνωμία στον εμπορικό κόσμο. Αυτό βέβαια δεν κρύβεται και όλοι οι δημοσιογράφοι, ιδιαίτερα οι ξένοι, κάνουν πάντα ένα πέρασμα από την Ερμού 27, ζητώντας την άποψη ενός έμπειρου παλιού για την τωρινή κατάσταση. Στο γραφείο του επάνω είναι απλωμένες μια γιαπωνέζικη εφημερίδα και μια νορβηγική, με τις απαραίτητες φωτογραφίες. Κλείνοντας κι εμείς την συνάντηση με τον ΕΜΠΟΡΟ των Αθηνών, επαναλαμβάνουμε την κλασική πια ερώτηση. Η απάντηση έρχεται με ηρεμία και σιγουριά…

- Η οικονομία δεν είναι ποτέ μια ανιούσα, έχει πάντα τα πάνω και τα κάτω. Αυτό πρέπει να το γνωρίζει κάθε σώφρων έμπορος και να εφαρμόζει την καλύτερη δυνατή διαχείριση στα του οίκου του. Ο έμπορος πρέπει πάντα να προβλέπει σωστά. Ήταν μέγιστο λάθος ότι ζούσαμε παραπάνω απ’ ότι τα πραγματικά οικονομικά μας επέτρεπαν. Παρ’ όλα αυτά, είμαι αισιόδοξος ότι θα το ξεπεράσουμε κι’αυτό. Έχουμε περάσει στο παρελθόν πολύ χειρότερα και σταθήκαμε πάντα νικητές!

Τη συζήτησή μας διακόπτει μια μεσήλικη κυρία που χαιρετά τον συνομιλητή μου, τον φιλά με αγάπη και του βάζει στα χέρια μια μικρή ανθοδέσμη. Ο κ. Αλεξανδράκης συγκινείται, ζητά από την κυρία «συγγνώμη» και σπεύδει να με κατευοδώσει στην είσοδο του μαγαζιού.

– Ξέρετε, μου ψιθυρίζει γεμάτος χαρά, είναι μια παλιά μου υπάλληλος. Συνήθως οι συνεργάτες μας βγαίνουν στην σύνταξη από εδώ.

Δεν έχω καμιά αμφιβολία.

- Κύριε Ευτύχιε σας ευχαριστώ γι’ αυτή μας τη συνομιλία.